Maandag 11 oktober 2021 kwam een divers gezelschap van ongeveer 60 mensen bijeen in de Ontmoetingskerk te Rhenen. Aanwezig waren hulpmaatjes, raadsleden, wethouder De Heer, gemeenteambtenaren (beleid en uitvoering) en vertegenwoordigers van de Rabobank, Rhenam wonen, Budgetloket en de kerken. Aanleiding voor het symposium was de oprichting van Stichting HulpMaatje en het afscheid van Arie van der Staaij, voormalig voorzitter van de stichting. Het symposium kwam tot stand met een financiële bijdrage van de gemeente.
Een indrukwekkend verhaal uit ervaring
De plenaire presentatie kwam van Movisie (kennisinstituut voor sociale vraagstukken). Marc Mulder maakte indruk met zijn persoonlijke verhaal over schulden, schuldeisers en hulpverleners. Er was een tijd dat hij getrouwd was en goedlopende winkels bezat. Maar een reeks tegenslagen bracht wanhoop, stress, schaamte, een slecht zelfbeeld en verminderd zelfvertrouwen. Pas toen hij zelf geloofde dat hoop gerechtvaardigd was, veranderde zijn situatie. Marc verzocht de zaal twee dingen:
- Laat mensen niet aan hun lot over. Wanneer zij wel de kracht hebben om iets te willen, zoals de stapel enveloppen openen, maar dit nog niet alleen kunnen, doe het dan met hen.
- Betrek mensen, die de instanties en de regels hebben ondergaan, vanaf het prille begin bij het maken of herzien van beleid. Hun ervaringen bieden waardevolle inzichten.
Vijf workshops over macht en kracht in relaties
De organisatie van het symposium was in handen van Kees Jochemsen, Tjark Struif Bontkes, Cora van den Berg, Eline van Berkum en Sandra Kensen. Ieder organiseerde ook een workshop samen met enkele symposiumdeelnemers en een moderator van de gemeente.
- Vertrouwen
In de eerste workshop vertelden deelnemers over positieve ervaringen met hulpverlening. Deze komen voort uit vertrouwen: de band tussen hulpvrager en hulpverlener. Vertrouwen schenken is daarbij even belangrijk als het krijgen. Gemakkelijk is dit niet; macht en kracht kunnen vertrouwen in de weg staan. Een tweede belangrijk aspect is vakbekwaamheid. De hulpverlener moet weten wat een goed tempo is en wat iemand aankan. Te snel en te veel zijn dominante krachten.
- Hulpmaatjes vullen professionals goed aan
Een hulpmaatje en een lid van het sociaal team kunnen de krachten bundelen voor een cliënt. Een hulpmaatje kan bijvoorbeeld gemakkelijker meegaan met een cliënt naar een gesprek met een instantie als het UWV. Zo’n gesprek kan verrassend goed uitpakken. Het directe contact en de ruimte die ontstaat met 3 mensen in een gesprek in plaats van 2, maakt dat de menselijke maat en de regels in balans blijven. Lacht rijmt op kracht, was het gezegde in deze workshop.
Tijdig over betalingsachterstand praten, voorkomt grote problemen.
Eén rekening niet op tijd kunnen betalen: oké. Maar als het twee of drie keer achter elkaar gebeurt dan is het zaak dat iemand dit signaleert. Zorgverzekeraars, leveranciers van energie en water en woningcorporaties informeren gemeenten over betalingsachterstanden in het kader van de zogenaamde ‘vroegsignalering’. Soms blijkt ook dat er meer aan de hand is. De vraag is eenvoudig, “Wat is er gaande in uw gezin?”; het antwoord een goed gesprek waardig. Er komen allerlei organisaties in beeld die kunnen helpen, zoals schuldhulpverlening, sociaal team, vrijwilligersorganisaties, banken en woningstichting. Dat vraagt dan wel om een goede samenwerking tussen hen. Hoe organiseer je dat en hoe zorg je er tegelijkertijd voor dat de privacy wordt gewaarborgd. In deze workshop zochten de deelnemers die samenwerking direct op.
Foto rechts:
Coördinator JobHulpMaatje Cora van den Berg en coördinator SchuldHulpMaatje Rudolf van Tilborg spelen 2 muziekstukken (largo en allegro) uit een sonate van Vivaldi voor Cello en Basso continuo.
- Duidelijkheid over rollen
In de workshop over de samenwerking tussen organisaties concludeerden de deelnemers dat het van groot belang is om elkaar te leren kennen. Vanaf de start van een gezamenlijk project af en toe stilstaan bij elkaars kernwaarden en de rol die iedere organisatie wil en kan vervullen, voorkomt dat energie aan de verkeerde zaken wordt besteed. Ken de vele mogelijke rollen: van initiëren tot coördineren en van leiden tot uitvoeren. En weet dat organisaties behalve per project, ook per situatie verschillende rollen pakken. Dit voor iedere betrokkene steeds helder krijgen, is de rol van signaleren.
- Zelf doen en samen doen
Er is veel om trots op te zijn in Rhenen. Neem dit symposium. Het maakt duidelijk dat veel mensen en organisaties zich inzetten voor een sociaal Rhenen. Ook laat het zien dat wij elkaar gemakkelijk kunnen vinden. Eén van de kwesties is misschien snelheid. Wat doet het met de onderlinge verhoudingen wanneer een partij de indruk krijgt te moeten wachten op de ander? In hoeverre blijft het dan lukken om begrip voor elkaar te houden en ieders plichten en rechten te erkennen? De kracht van samen kan op zo’n moment worden ingeruild voor de macht van het zelf doen.
Stichting HulpMaatje Rhenen 